Kawka (Corvus monedula) - ciekawska, inteligentna, czasem uporczywa.

To najmniejszy przedstawiciel rodziny krukowatych. Jej kuzynami jest dostojny gawron i wrona siwa. Kawka zaś, zdaniem wielu, jest najmilszym z ptaków krukowatych. Żyje też najbliżej człowieka w miastach i na wsiach.

Kawka jest średnio dużym ptakiem, nieco większym od gołębia. Jest też bardziej smukła - ma dłuższe nogi i dłuższy ogon niż gołąb. Maszeruje często po trawnikach miejskich w poszukiwaniu pokarmu - ślimaków, dżdżownic i larw owadów. Wtedy najłatwiej można przyglądnąć się jej ubarwieniu. Kawka jest jednolicie czarna, podobnie jak większość ptaków krukowatych. Jedyną jej ozdobą jest siwy tył głowy, który nadaje kawce charakterystyczny wygląd jakby starego ptaka. Gdy przyjrzeć się z bliska temu ptakowi można zauważyć, że ma jasne oko, a dokładnie tęczówkę oka.

Całe ubarwienie głowy tworzy wrażenie, że kawka jest inteligentnym i ciekawskim ptakiem - i tak jest w istocie.
Właściwie wszystkie kawki, które możemy obserwować wiosną, to ptaki w parach. Samiec nie odstępuje samicy na krok. Wszędzie razem latają, żerują na trawnikach i są blisko siebie. To ciekawe zjawisko, bo niewiele ptaków w okresie przed lęgami jest tak blisko siebie, że nie sposób zobaczyć pojedynczego ptaka.
W swoich stadach kawki tworzą swoistą hierarchię ważności poszczególnych osobników. Widać to najbardziej zimą, kiedy ptaki walczą o znaleziony pokarm. Szczególnie ciekawe są "związki małżeńskie" kawek. Określona pozycja społeczna w hierarchii nie pozwala "pani" kawce na połączenie się z partnerem o niższym statucie. Partner zawsze stoi na wyższym niż partnerka poziomie ważności w stadzie. Kawki mające za sobą związki z najważniejszymi samcami w danej społeczności, często nie mogą znaleźć sobie odpowiednich partnerów.
Podobnie jak wszystkie ptaki krukowate jest dobrze przystosowana do życia w zmieniających się warunkach. Pierwotnie gnieździła się w dużych dziuplach drzew. Obecnie ten sposób gniazdowania kawki stosują już bardzo rzadko. Większość kawek rozmnaża się w miastach i wsiach. Tam znalazły nowe niewykorzystywane przez inne ptaki miejsca na założenie gniazda. Swoje duże gniazda z patyków, piasku i gliny zakładają w kominach, na poddaszach i we wnękach różnych budowli.
Wiosną kawki rozpoczynają budowanie gniazd i można je zobaczyć jak z gałązką w dziobie lecą i siadają na dachach. Stamtąd ostrożnie przemieszczają się do wnęki, tak aby nie zostały zauważone. Przy gnieździe są bardzo skryte i zachowują się bardzo ostrożnie. Natomiast na otwartych przestrzeniach są towarzyskie i hałaśliwe.
Kawki odzywają się ciekawie, ale w bardzo trudnych do opisania dźwiękach. Nie jest to krakanie ani nic do tego głosu podobnego. Zwłaszcza wiosną odzywają się szczególnie często, gdy pary ptaków walczą o najlepsze miejsca do założenia gniazda. Przeganiają się przy tym i głośno odzywają.
Przyjrzyjmy się kawkom, bo te interesujące ptaki warte są zwrócenia uwagi. Są niezwykle inteligentne, można się nawet pokusić o określenie wybitnie inteligentne w porównaniu z innymi ptakami. Dają się łatwo oswajać i są prawdziwymi towarzyszami dla opiekuna.
I choć w niektórych miejscach kawki sprawiają kłopoty zakładając gniazda w kominach i zatykając je, to jednak wzbogacają swoją obecnością centra miast. W innych krajach Europy Zachodniej kawek nie ma tak dużo jak u nas. W Polsce jest to jeszcze dość pospolity ptak, który jednak nie jest powszechnie znany.
Zbliża się zima, najcięższy okres w życiu ptaków - pomóżmy im ją przetrwać !

Gawron, "kuzyn" kawki z kasztanem w dziobie.

JZ na podstawie tekstów Jacka Betleja

Urząd Miasta Hajnówka  17-200 Hajnówka ul. Zina 1
tel. 0 prefix 85 6822180, 6826444