Atlantyda dla synagogi
|
|
Akcja Atlantyda, w kt�rej uczestnicz� osadzeni z Aresztu �ledczego w
Hajn�wce powoduje nie tylko odnawianie zabytk�w powiatu
hajnowskiego, ale r�wnie� zainteresowanie lokalnych samorz�d�w
dawnymi zaniedbanymi miejscami, kt�re warto ocali� od zapomnienia. |
Dzi�ki
poczynaniom uczestnik�w akcji, „�wiat�o ujrza�y” mi�dzy innymi stare
�ydowskie cmentarze w Narewce, Narwii i Nowym Berezowie. Wsp�lnie z
w�adzami samorz�dowymi zostan� one wkr�tce ogrodzone parkanem z
kamieni i zabezpieczone przed dalszym niszczeniem. Zabytkowe
nekropolie uporz�dkowano w porozumieniu z Komisj� Rabiniczn� ds.
Cmentarzy w Biurze Rabina Schudricha, kt�ra czuwa�a nad
przestrzeganiem rygorystycznych zasad zachowania na cmentarzu.
Przedstawiciele Warszawskiej Gminy �ydowskiej wsp�lnie z Arturem
Cyrukiem, wychowawc� hajnowskiego Aresztu �ledczego, prywatnie
fascynat� kultury judaizmu, spowodowali, �e 31 pa�dziernika do
Narewki przyjad� z Izraela potomkowie narewkowskich �yd�w. Blisko 40
os�b po raz pierwszy zobaczy groby swoich dawnych przodk�w i zajmie
si� ich piel�gnowaniem. Izraelska wycieczka by� mo�e zwiedzi star�
synagog� w Orli.
- Mo�e to b�dzie
szansa na uratowanie tego pi�knego zabytku – m�wi Artur Cyruk –
Wielokrotnie by�y podejmowane pr�by wyremontowania synagogi. Z
informacji, kt�re przekaza� mi Jan Jagielski z �ydowskiego Instytutu
Historycznego, ju� kilkakrotnie przekazywane by�y pieni�dze na jej
remont. Jaka by�a ich wielko�� oraz losy nie wiadomo, bo by�o to
dawno.
Osiemnastowieczna synagoga w Orli, cz�sto w przesz�o�ci
okre�lana jako ”Wielka” z racji znaczenia i faktycznych gabaryt�w,
niszczeje w zastraszaj�cym tempie. Starania gminnych w�adz o remont,
nie znajduj� w ich ocenie odzwierciedlenia w zainteresowaniu
obiektem najbli�szej gminy �ydowskiej.
- Zacz�li�my
rozmowy z gmin� �ydowsk� pi�� lat temu - informuje Irena Odzijewicz,
sekretarz Urz�du Gminy Orla – ale pomimo kilku wizyt jej
przedstawicieli, nic z nich nie wynik�o. Pieni�dze przekazane przez
Jana Jagielskiego z Fundacji Wiecznej Pami�ci zosta�y wydane na
oszklenie okien i wykonanie kostki na drodze dojazdowej. Dwie
ostatnie wizyty by�y wy��cznie w sprawie roszcze� o przej�cie
maj�tku. Na pocz�tku pa�dziernika tego roku przedstawiciel Zwi�zku
Gmin Wyznaniowych �ydowskich, kt�ry go�ci� w Orli, stara� si�
jedynie odzyska� zap�at� za teren dojazdowy do synagogi, kt�ry
utwardzili�my i wykorzystujemy jako gminn� ulic�. Nie by�o mowy o
dalszych jej losach i remoncie, kt�rego wymaga natychmiast.
- Nie ma tak pi�knego i
zabytkowego obiektu nawet w dalszej okolicy. Jego odnowienie stanowi
niebagateln� kwot�, kt�rej �adna gmina nie jest w stanie
zabezpieczy� – m�wi Artur Cyruk – Jednak z moich informacji
zdobytych podczas prowadzenia „Akcji Atlantyda” wynika, �e szansa na
pozyskanie funduszy istnieje. W swoich dzia�aniach, licz�c na
wsp�prace z w�adzami Orli, b�d� czyni� starania, aby nag�o�ni� ten
problem. By� mo�e nawi�zanie wsp�pracy z Albertem Stankowskim,
szefem Fundacji Ochrony Dziedzictwa �ydowskiego lub samych Naczelnym
Rabinem Polski Michaelem Schudrichem przyczyni si� do uratowania
zabytku.
Jolanta Zachaj