Nierówności w stosunkach pracy

Kobieto! Jeżeli starasz się o posadę lub jesteś pracownicą, wiedz, że nie musisz być bierna wobec dyskryminacji, której możesz paść ofiarą zarówno w czasie poszukiwania pracy, jak i pozostawania w zatrudnieniu.

Twoje prawo do bycia traktowaną na równi z mężczyznami w dziedzinie zatrudnienia zostało zapisane w Konstytucji RP (art.33). Jedna z podstawowych zasad prawa pracy głosi, że pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, zaś jakakolwiek dyskryminacja ze względu na płeć jest niedopuszczalna.

Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu. Podejmując decyzje, pracodawca nie może się kierować płcią pracowników.

Pracodawca dyskryminuje Ciebie, jeżeli:

• nie chce Ciebie zatrudnić, tylko dlatego że jesteś kobietą;

• postanawia rozwiązać z Tobą umowę, tylko dlatego że jesteś kobietą;

• płaci Tobie mniej niż koledze, choć oboje robicie dokładnie to samo albo wykonujecie prace wymagające porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku;

• nie awansuje Cię lub nie przyznaje innych świadczeń związanych z pracą, tylko dlatego że jesteś kobietą;

• pomija Cię w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe, tylko dlatego że jesteś kobietą.

To jedynie niektóre przykłady dyskryminacji. Prawnicy rozróżniają dwa rodzaje dyskryminacji.

• dyskryminacja bezpośrednia.

Jesteś dyskryminowana wówczas, gdy z uwagi na Twoją płeć jesteś traktowana mniej korzystnie niż mężczyzna w porównywalnej sytuacji.

• dyskryminacja pośrednia

Ma ona miejsce w sytuacji, gdy występują dysproporcje w zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyść wszystkich lub znacznej liczby kobiet, jeżeli nie mogą one być obiektywnie uzasadnione innymi względami niż płeć (np. zaniżanie stawki godzinowego wynagrodzenia osobom pracującym w niepełnym wymiarze czasu, jeśli kobiety dominują w tej grupie zatrudnionych (orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 31 marca 1981 r. w sprawie J.P.Jenkins v Kingsgate (Clothing Productions) Ltd. (Case 96/80).

Jak bronić się przed dyskryminacją?

Możliwość pierwsza

Jeżeli jesteś ofiarą dyskryminacji, masz prawo do odszkodowania. Aby je uzyskać musisz wystąpić z pozwem przeciwko pracodawcy do sądu pracy. Przed sądem powinnaś jedynie przedstawić fakty wskazujące na zaistnienie dyskryminacji. Postaraj się o zdobycie świadków, których zeznania potwierdzą słuszność Twoich żądań. Zgromadź wszelkie pomocne dokumenty. Pamiętaj – to pracodawca musi udowodnić, że nie byłaś dyskryminowana! Pracodawca zostanie uwolniony od zarzutu stosowania praktyk dyskryminacyjnych, jeżeli zdoła udowodnić, że różnicując sytuację pracowników kierował się innymi względami niż płeć, np. zatrudnił mężczyznę, ponieważ miał wyższe kwalifikacje od rywalizującej z nim kobiety. Jeśli sąd uzna słuszność Twych racji, przyzna Ci odszkodowanie w wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie za pracę i nie wyższej niż sześciokrotność tego wynagrodzenia (art.183d k.p.).

Pracodawca nie może zwolnić Cię z pracy, podając jako przyczynę skorzystanie przez Ciebie z wyżej omówionych uprawnień (art.183e k.p.).

Możliwość druga

Jeżeli uważasz, że jesteś dyskryminowana, ale nie chcesz występować do sądu, możesz złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Adresy i telefony Okręgowych Inspektoratów Pracy znajdziesz na naszej stronie internetowej. Pamiętaj, że inspektorowi pracy nie wolno ujawnić, kto złożył skargę. Wyniki przeprowadzonej kontroli mogą posłużyć wsparciu Twoich żądań w postępowaniu sądowym.

Czy wiesz, że?...

istnieje bezwzględny zakaz umieszczania w informacji o wolnym miejscu zatrudnienia, przekazywanej powiatowemu urzędowi pracy, wzmianek ujawniających oczekiwania pracodawcy, co do płci poszukiwanego kandydata do pracy. Od 1 stycznia 2001 r. obowiązuje przepis przewidujący karę grzywny dla tego, kto ze względu na płeć odmówi zatrudnienia kandydata na wolnym miejscu pracy.

Uwaga! Nie dojdzie do dyskryminacji, jeżeli ze względu na rodzaj lub warunki wykonywania oferowanej pracy, pracodawca poszukuje wyłącznie mężczyzn (chodzi tu np. o prace wymagające znacznego wysiłku fizycznego).

Opracowano na podstawie www.pip.gov.pl

Urząd Miasta Hajnówka  17-200 Hajnówka ul. Zina 1
tel. 0 prefix 85 6822180, 6826444